William Shakespeare, yüzyıllar önce yazdığı, bugün bile tüm dünyada sahnelenen Othello adlı eserinin günümüzde çoğunlukla eş ya da partneri patolojik boyutta kıskanma olarak bilinen psikotik bozukluğun ismidir. Patolojik kıskançlığa Othello Sendromu” denilmesinin nedeni ise Shakespeare’in sadakatsiz olduğuna dair yanlış bir inanç sonucu karısını öldüren Othello oyunundaki karakterden gelmektedir
İçindekiler
Othello Sendromu Nedir?
Hastalıklı kıskançlık, Othello sendromu veya sanrılı kıskançlık olarak da bilinen patolojik kıskançlık, kişinin eşinin veya cinsel partnerinin herhangi bir gerçek kanıta sahip olmadan sadakatsiz olduğu düşüncesi ile birlikte sosyal olarak kabul edilemez olduğu düşüncesiyle meşgul olduğu veya bu düşüncelerle ilgili anormal davranışlar gösterdiği psikolojik bir bozukluktur. Hastalıklı kıskançlıkta psikopatolojinin en yaygın alıntı yapılan biçimleri sanrılar ve takıntılardır. Bu nedenle patolojik kıskançlık sanrısal bozukluğun bir alt türü olarak kabul edilir (Kingham ve Gordon, 2004).
Othello Sendromu kıskançlık ile bağlantılıdır; sanrılı kıskançlık, erotik kıskançlık sendromu, patolojik kıskançlık, ölümcül kıskançlık, Othello psikozu gibi isimleri vardır. Sanrılı kıskançlık, eş ya da partnerlerin sadakatsiz olduğunu düşünüp sanrısal olarak bir inanca kapılmayla karakterize bir psikiyatrik hastalıklı bir durumdur. Bu sanrılar bazen öylesine güçlüdür ki kişileri şiddete başvurmaya kolayca götürür. Othello Sendromu, şizofreni, alkol-madde kullanım bozukluğu ve kişilik bozukluklarıyla bağlantılıdır. Kişilerin düşünceleri kısmen yanlış olabilir ya da tamamen hayal ürünü olabilirdir. Bu düşüncelerin doğruluğundan bağımsız kişilerin kıskançlık inançlarıyla ilgili çok üstün bir uğraşı olması dikkat çekmektedir.
Othello Sendromu Belirtileri
Patolojik kıskançlıkta birey aklın sınırlarının ötesinde kabul edilebilir, anlaşılır bir fikir olarak tanımlanan bir fikre aşırı değer vermez. Bu fikre karşı çıkar ve bu bir yanılsama olmasa da karakteristik olarak eşinin sadakatini büyük kişisel dezavantajla araştırmaya ve sürdürmeye başlar (Sami, 2012). Patolojik kıskançlıkta, bir kişi tipik olarak eşinin veya cinsel partnerinin sadakatsiz olduğuna dair, önemsiz, asgari veya hiç kanıta dayalı olmayan, genellikle görünüşte normal veya gündelik olayları veya iddialarını desteklemek için materyalleri öne sürerek tekrar tekrar suçlamalar yapmaktadır. Diğer sanrısal bozuklukların aksine, bu bozukluktan muzdarip insanlar, takip, siber taciz, sabotaj ve hatta şiddetle güçlü bir ilişkiye sahiptir. Aynı zamanda alkolizm ve cinsel işlev bozukluğu ile ilişkilidir.
Othello Sendromu belirtilerinde obsesif seviyede kıskançlık görülür, hayat arkadaşlarının kendilerini aldattığı fikriyle ciddi kaygı duyarlar. Bu kişiler, partnerlerinin düşünce ve davranışlarının yakın geçmişlerinde güvenilmez bulurlar. Sanrılı bu durum tedavi edilmediğinde kaba, kontrol edici, güvensiz, tartışmalı ve artan bir çaresizlik hissi yaşatır. Othello sendromu belirtileri:
- Partneri kötü niyet taşıdığı düşüncesiyle izlemek
- Suçlayıcı bir tavırla partnerin davranışlarının sürekli sorgulanmak
- Partnerin sosyal medya hesaplarına erişim çabası ve kiminle iletişim kurduklarını gizlice kontrol etmek
- Telefon görüşmeleri ve e-posta yazışmalarında partnerin kiminle görüştüğüne dair paranoyalara kapılmak
- Partnerin eşyalarını karıştırarak aldatma delili ispatlamak
- İşte, evde veya dışarıda partneri olağandışı saatlerde şaşırtmaya çalışmak
- Partnerin ev dışındaki faaliyetlerini kısıtlamak
- Partnerin davranışlarını kontrol etme amacıyla duygusal şantaj yapmak
- Partneri aileden ve arkadaşlarından izole etmeye çalışmak
- Kıskançlığın neden olduğu ana soruna rağmen ilişkideki tüm çatışmalar için başkasını suçlamak
- Kıskançlık sanrılarının yanlış olduğu kanıtlansada, kişinin bunu kabul etmemesi ve düşüncelerinin mantıksız olduğunu kavramamak, kabel etmemek
- Kötü muamele gören partnerin ilişkiyi bitirmek istemesi durumunda sendromdan ötürü bireyin takip ve başka takıntılı davranışlar sergilemek
- Partnere yönelik şiddet tehdidi veya fiziksel şiddete başvurmak
- İntihar girişimi ve kendine zarar verme davranışı sergilemek
Özetle
Aşırı Kıskançlık
Saplantılı Düşünceler
Kontrol Duygusu İhtiyacı
Sözel veya Fiziksel Saldırganlık
Yoğun Stres ve Anksiyete
Othello Sendromu Sebepleri
Othello Sendromu psikotik bozukluktur. Kıskançlık, bir takıntıya ya da sabit bir inanca dönüştüğünde kendisini patolojiye. Bu noktada psikiyatrik bir muayene teşhis için belirleyicidir. Bazı nörolojik ve psikiyatrik bozukluklar Othello Sendromu sebepleri arasında gösterilir. Bu durumlar şunlardır:
Othello Sendromu Neden Olur?
Othello sendromu etkenleri tam olarak bilinmese de bazı tetikleyicileri, neden olabilecek durumlar şöyle sıralanabilir:
Özgüvensizlik: Othello sendromlularer genellikle düşük özgüvenlitir. Kendilerine olan güvensizlik duygusu partnerlerinin kendilerini terk edeceği veya aldatılacakları endişesini çok artırarak kıskançlığa neden olabilir.
Travmalar: Yaşanan travmatik ilişki deneyimleri, güvensizlik ve kıskançlık duygularını tetikleyebilir. Örneğin aldatılma veya sadakatsizlik gibi durumlar Othello sendromu gelişimine katkıda bulunabilir. Önceki ilişkilerde yaşanan problemler, birden çok kişiyle yaşanan güven sorunu, geçmişde yaşanan sadakatsizlikler kişinin gelecekte hayatına girecek kişiye karşı Othello sendromu gelişmesinde rol oynayabilir.
Güven: Kişinin kendisine olan güvensizlik duygusunun yanı sıra partnerine karşı duyduğu güvensizlik duygusu da kıskançlığın en büyük nedenlerinden biridir.
Bilişsel Yanılsamalar: Othello sendromu bazen bilişsel yanılsamalarla ilişkili olarak kişinin gerçekte olmayan veya abartılmış tehditleri algılaması sonucu ortaya çıkabilir. Gerçekte olmayan ama olumsuz şekilde oluşan yanılsamalar, kıskançlık ve güvensizlik duygularını artırabilir.
Othello Sendromu’na anksiyete bozuklukları eşlik edebilir.
Kişilik Bozuklukları: Sanrılı kıskançlıkla özellikle paranoid, borderline (sınırda) ve anti-sosyal kişilik arasında bir örtüşme olduğu düşünülür.
Madde Kullanım Bozuklukları: Bağımlılık gibi durumları olan kişilerde sanrı görülmeleri daha yaygındır. Alkol bağımlılığı olan kişilerin morbid kıskançlığı teşhis edilir.
Othello Sendromu tek başına bir durum olarak algılanabilir ancak daha derinde zihinsel ve davranışsal sağlık sorunlarını ortaya çıkarabilir.
Othello Sendromu Tedavisi
Aşırı kıskançlık ciddi bir sahiplenme getirir, eş nesneleşir ve bu ilişkide genellikle saldırgan, taciz, takip hatta şiddete yatkınlık sendromu tedevi gerektirir. Eş cinayetleri aşırı kıskançlık sebep sunularak işlenebildiğinden kıskançlık sanrıları psikolojik destek acildir, gerekdir. Othello Sendromu tedavi ayakta veya yatarak uygulanabilir. Şizofreni gibi rahatsızlıkların tedavisinde de kullanılan anti-psikotik ilaçlara burada da başvurulur. Bireysel ve aile psikoterapisi sağaltım planına eklenir. Othello Sendromu tedavisinde psikodinamik terapiler, kişiler arası ilişkiler terapisi ve bilişsel davranışçı terapi sıklıkla başvurulan yöntemlerdendir. Özetle sanrılarla yaşayan bu kişilerin dünyayı ve hayatı daha gerçekçi görmeleri sağlanmaya çalışılır. Othello Sendromu ile ilişkili olabilecek diğer hemn tüm sorunların da tedavi edilmesi önemlidir.
Othello Sendromu Olan Kişiye Nasıl Davranmalı?
Othello Sendromu yaşayan kişi depresyon, madde bağımlılığı, intihar düşüncesi gibi sorunlar yaşayabiliyor. Bu nedenlerle sendromu yaşayan kişiye yararına yaklaşmak önemlidir. Aile ve yakın çevrenin de ruh sağlığı uzmanına başvurması, bi çok destek alması önemlidir.
Necati YILDIRIM
EMDR psikoterapi eğitimini aldım ve Avrupa EMDR Derneği Sertifikalı EMDR terapistiyim.